Vrijwel dagelijks zal je gebruik maken van een pan, vaak zullen dit zelfs meerdere pannen zijn. Als je een vaatwasser hebt dan is het ideaal om je pannen daar in te zetten, want dan ben je een stuk sneller klaar met de keuken op te ruimen na het eten. Maar is het wel zo verstandig om je pannen in de vaatwasser te zetten? Gaat dit ten koste van de levensduur van de pan? Voor een lange levensduur is het in elk geval belangrijk om ze goed te onderhouden. Het onderhoud kan per pan verschillend. Dit is onder andere afhankelijk van het materiaal. Er zijn een aantal tips en tricks die je kan toepassen voor een langdurig leven van de pannen.
Standaard onderhoudsvoorschriften
Allereerst zijn er een aantal standaard onderhoudsvoorschriften die voor elke pan gelden. Het materiaal is hierbij niet van belang. Deze onderhoudsvoorschriften staan altijd beschreven op de beschrijving die bij de pan zit. Voordat je de pan gaat aanschaffen of gebruiken, is het dus al mogelijk om deze voorschriften door te nemen.
Op deze voorschriften heeft de fabrikant vaak al aangegeven wat het beste voor de pan is en op welke manier die het beste schoongemaakt dient te worden. Voor de levensduur van pannen wordt over het algemeen geadviseerd om deze met de hand te wassen maar dit kan dus per materiaalsoort verschillend zijn. Daarnaast is het in ieder geval altijd verstandig om de pan na gebruik eerst te laten afkoelen, voordat de pan al schoongemaakt wordt of iets dergelijks. Dit voorkomt dat hij krom gaat trekken.
Roestvrijstalen pannen
Wanneer je gebruik maakt van roestvrijstalen pannen dan wordt er vaak geadviseerd om de pannen altijd op laag tot middelhoog vuur te gebruiken. Zelfs wanneer je water wil gaan koken is het verstandig om geen hoog vuur te gebruiken. Dit komt doordat hoog vuur de pan kan beschadigen. Mocht je toch het vuur te hoog hebben gezet dan is het mogelijk dat de pan van roestvrijstaal verkleurd is. Deze verkleuring is wel eenvoudig te verwijderen door gebruik te maken van een rvs reiniger in combinatie met een vochtige doek. Een absolute no go is om de verkleuring proberen te verwijderen met een staalwollen spons. Door gebruik te maken van zo’n spons is de kans groot dat je krassen op de pan maakt die niet meer te herstellen zijn.
Verder zijn de pannen van roestvrijstaal eenvoudig in het onderhoud. Deze soort pannen kunnen ook in de vaatwasser en zullen hier dan ook makkelijk schoon uitkomen. Zoals eerder gezegd is het wel verstandig om de onderhoudsvoorschriften van te voren te lezen. Het is namelijk mogelijk dat een roestvrijstalen pan zonder antiaanbaklaag niet direct de vaatwasser in kan. Hierbij is het verstandig om eerst een klein laagje water in de pan te doen, waardoor de aangekoekte resten los kunnen weken. Zodra dit gebeurd is dan kan de vaatwasser vervolgens nog beter zijn werk doen en de pan volledig schoonmaken.
De pannen van roestvrijstaal zijn bij vrijwel iedereen geliefd. Dit komt doordat ze zo eenvoudig schoon te krijgen zijn. Mocht je niet over een vaatwasser beschikken dan kan je ze ook zelf eenvoudig schoonmaken met de hand. Ook wanneer je de pan na het eten een nachtje laat staan zonder direct schoon te maken dan is dit alsnog geen probleem. De volgende dag is deze soort pan ook nog prima schoon te krijgen.
Enige aandachtspunt is wanneer de roestvrijstalen pan over kunststof handgrepen beschikt. Deze kunnen in de vaatwasser wel gaan verkleuren. Bij kwalitatief goede pannen zal dit minder snel gebeuren maar hou er wel rekening mee dat deze kans aanwezig is.
Pannen met antiaanbaklaag
Verder zijn er ook veel pannen die beschikken over een antiaanbaklaag. Voor het gebruik van zo’n soort pan wordt vaak geadviseerd om voor het gebruik de pan goed schoon te maken met water en zeep en vervolgens de pan in te wrijven met een beetje olie. Dit kan je doen door de pan eerst circa 30 seconden op te warmen op laag vuur om vervolgens een theelepel olie in de pan te verspreken door middel van een doek of keukenpapier. Daarna kan je de overgebleven olie weghalen en is de pan helemaal klaar voor het eerste gebruik. Deze behandeling van de pan kan je regelmatig herhalen. Dit zorgt ervoor dat de pan de antiaanbaklaag beter zal behouden.
Ook wanneer je gebruik maakt van pannen met een antiaanbaklaag is het advies om deze op laag tot middelhoog vuur te gebruiken. Dit is dan ook wederom voor de bescherming van de pan om te voorkomen dat deze beschadigd raakt. Het is mogelijk dat de pan gaan kromtrekken door oververhitting. Een andere optie is dat er op de pan hotspots ontstaan bij wanneer deze op hoog vuur gebruikt wordt. Hot spots zijn plekken op de pan die heter worden dan andere plekken op de pan. Uiteindelijk kan dit er weer voor zorgen dat de ingrediënten op de pan niet gelijkmatig gaar/warm worden. Gedurende het koken kan je het beste gebruik maken van houten of kunststof spatels. Deze beschadigen de pan namelijk niet.
Voor de reiniging van de pan met een antiaanbaklaag is het wellicht wat minder rooskleuring in vergelijking met de roestvrijstalen pannen. Het advies voor een pan met een antiaanbaklaag is namelijk om deze altijd met de hand af te wassen. Mocht je toch de pan in de vaatwasser zetten dan is het mogelijk dat er bobbels in de antiaanbaklaag ontstaan, waardoor deze lag kan loslaten. Door deze soort pannen met de hand af te wassen is de kans op schade het kleinst. Dit zal er voor zorgen dat de pan uiteindelijk langer meegaat. Wil je de pan nou toch wel in de vaatwasser plaatsen dan is het belangrijk dat het vaatwasmiddel in de vaatwasser geschikt is voor aluminium.
Keramische of ijzeren pannen
Dan zijn er ook pannen van keramiek of ijzer. Deze pannen worden tegenwoordig steeds populairder in gebruik. In veel pannen met antiaanbaklaag is PFAS verwerkt en hierover ontstaat steeds meer discussie. Dit zorgt ervoor dat de populariteit van keramische of ijzeren pannen steeds groter wordt.
Echter vragen dit soort pannen wel om meer onderhoud. Dit blijkt alleen al uit het feit dat deze pannen niet in de vaatwasser mogen of kunnen. Door het vele water wat in een vaatwasser vrijkomt kan de keramische laag van de pannen worden aangetast. Ook het vaatwas tablet wat gebruikt wordt zal niet veel goeds doen voor deze soort pannen.
Gebruikmaken van de vaatwasser met ijzeren pannen is helemaal een no go. Wanneer je zo’n soort pan gaat afwassen met de hand dan mag je in principe zelfs geen vaatwasmiddel gebruiken. Na het afwassen dient de pan ingesmeerd te worden met een klein beetje olie. Hierdoor kan er roestvorming voorkomen worden. Wanneer je namelijk in een ijzeren pan gaat bakken dan wordt de bodem van de pan een beetje ingebrand. Dit zorgt voor een betere en lekkere smaak van het eten maar de pan wordt hierdoor wel een stukje kwetsbaarder voor roest. Door de pan in te smeren met een beetje olie wordt dit weer tegengegaan.
Gietijzeren of koperen pannen
Tot slot zijn er nog twee soorten pannen; de gietijzeren en de koperen pan. De gietijzeren pan mag in ieder geval niet de vaatwasser in. Hierbij maakt het dan niet uit of de pan wel of niet over een emaillelaag beschikt. Beide soorten mogen niet de vaatwasser in. Toch is er wel nog een verschil in de manier van schoonmaken. Een gietijzeren pan met emaillelaag kan je wel met de hand afwassen en gebruik maken van afwasmiddel. Bij een gietijzeren pan die niet over een emaillelaag bezit is het absoluut not done om van afwasmiddel gebruik te maken. Deze kan je op dezelfde manier schoonmaken als een ijzeren pan. Alleen met water en de pan kan regelmatig worden ingevet door middel van olie. Zorg er wel voor dat deze pan eerst is afgekoeld voordat je hem onder de koude kraan hangt. Zolang je geen gekke fratsen uithaalt met deze pan dan ben je ervan verzekerd dat de pan jouw hele leven meegaat. Eigenlijk is het enige wat er echt mis kan gaan als je de pan laat vallen waardoor het ijzer barst of breekt.
Bij een koperen pan is het verstandiger om deze met de hand af te wassen. Dit komt doordat de vaatwasser in combinatie met het vaatwas tablet het koper kunnen aantasten. Deze soort pannen zijn vooral onder professionele koks populair. Deze worden vooral ingezet voor het bereiden van sauzen. Wanneer je gebruik maakt van zo’n soort pan is het verstandig om geen gebruik te maken van scherpe voorwerpen. Deze kunnen de pan namelijk aantasten.
Vaak zijn de pannen van koper voorzien van een laag roestvrijstaal. Dit zorgt ervoor dat de pan minder kwetsbaar is voor chemische reacties en mechanische beschadigingen. De prijs voor een koperen pan ligt aanzienlijk hoger in vergelijking met de pannen van andere soort materialen. Daarom is het zeker aan te raden om de pan met goede zorg te onderhouden, zodat deze een lange tijd mee gaat.
