Als je in de keuken hebt gestaan, hebt gegeten en je naar de afwas kijkt, wil je alles zo snel mogelijk de vaatwasser in werken. Zowel omdat dit handig is als dat het uit het zicht is. Maar wat doe je met de koekenpan die je gebruikt hebt? Was je die met de hand af of is een koekenpan vaatwasserbestendig? En hoe zit het met die antiaanbaklaag die zo fijn is om mee te werken zodat jouw voedsel niet vastkleeft maar juist mooi bruin bakt? Kunnen pannen met antiaanbaklaag in de vaatwasser of juist die niet?
Onderhoudsvoorschriften
Als je een pan aanschaft zitten er altijd onderhoudsvoorschriften en/of een gebruiksaanwijzing bij. Er zijn maar weinig mensen die het lezen omdat we denken dat we er bekend mee zijn, maar als je de tijd neemt deze echt een keer goed door te lezen zal je versteld staan.
Heb je er weleens bij stil gestaan dat een pan met antiaanbaklaag ingebakken moet worden? Maak hem 30 seconden warm en smeer hem in met olie. Veeg hem schoon met een zachte droge doek en dan kun je hem pas gebruiken. Uiteraard doe je dit pas nadat je hem als eerste met de hand hebt afgewassen. Dit onderhoud met de olie moet de pan eens in de zoveel tijd opnieuw hebben om er lang van te kunnen genieten.
Of denk je “Och laat ik die pan even snel afkoelen, dan kan die op het aanrecht.” Ook hier gaat het vaak mis want een snel verschil in warmte kan een pan laten kromtrekken. Doe om die reden dan ook nooit koud water in een nog hete pan, maar laat de koekenpan eerst afkoelen.
Is een kookpan vaatwasserbestendig?
Een gewone kookpan, waarmee men bedoeld een pan waar je de aardappels in kookt bijvoorbeeld is meestal van vaatwasserbestendig materiaal gemaakt. Je kunt deze dan ook eenvoudig, uiteraard nadat deze is afgekoeld, in de vaatwasser zetten voor een schoonmaakbeurt.
Let wel op dat er enkele uitzonderingen zijn op deze regel. Controleer voor de zekerheid altijd eerst de gebruiksaanwijzing als je twijfelt of jouw kookpan in de vaatwasser kan.
Is een koekenpan vaatwasserbestendig?
De koekenpan is in vele soorten en vooral materialen te onderscheiden. De voorschriften van de fabrikant zijn uiteraard leidend, juist omdat sommige pannen met antiaanbaklaag absoluut niet geschikt zijn voor de vaatwasser en anderen kunnen er wel tegen. Controleer dus of jouw koekenpan vaatwasserbestendig is als je twijfelt.
De keramische koekenpannen met antiaanbaklaag waar PFAS in is verwerkt mogen niet in de vaatwasser. Door het vele water en het schoonmaakmiddel in jouw tablet kan de antiaanbaklaag worden aangetast en dat kan de PFAS los laten komen, waardoor er schadelijke stukjes vrijkomen bij het gebruiken van de pan.
IJzeren, gietijzeren en koperen koekenpannen kunnen niet goed tegen water en deze zijn, met of zonder antiaanbaklaag, ongeschikt om in de vaatwasser te plaatsen. Als je het hebt over de gietijzeren koekenpannen geldt dit voor de varianten zowel met als zonder emaillelaag.
Wat is PFAS?
De laatste tijd hoor je steeds vaker nieuwsberichten over pannen met PFAS verwerkt in de antiaanbaklaag en fabrikanten die deze pannen in de ban doen. PFAS staat voor Poly- en perfluorakylstoffen en het zijn schadelijke chemische stoffen die vaak in de antiaanbaklagen van koekenpannen wordt gebruikt. Er zijn merken die je bewust maken van de schadelijkheid van PFAS en ervoor gekozen hebben om PFAS-vrije pannen te produceren zodat jouw gezondheid niet ten koste gaat van het gebruik van jouw pannen.
Je kunt dan wel het gemak hebben van een antiaanbaklaag, maar je hebt dan geen last van schadelijke stoffen als deze vrij komen om welke reden dan ook. Het beste alternatief is om die reden of een PFAS-vrije koekenpan of een keramische koekenpan waarbij in de laatste vaak geen antiaanbaklaag zit.
Vaatwasser bezorgt altijd slijtage aan jouw koekenpan
Om te beoordelen of een koekenpan vaatwasserbestendig is moet niet alleen gekeken worden naar de gebruiksaanwijzing maar ook naar het grotere plaatje. Je kunt ervan uit gaan dat alles wat je gebruikt slijt. Zo ook een koekenpan die je in de vaatwasser doet. Door de schoonmaakmiddelen, het vele water en de ruigheid en agressiviteit waarmee een vaatwasser jouw producten schoonspoelt, kun je aannemen dat in de vaatwasser jouw koekenpan ook slijt.
De vaatwasser moet namelijk zowel hardnekkig vet als eiwitten oplossen en dat gaat dus niet met de zachte hand. Doordat een vaatwasser ook nog eens temperaturen bereikt van 60 graden of meer, zowel tijdens het schoonmaken als drogen, verliezen kunststof antiaanbaklagen sneller hun eigenschappen en dus antiaanbak-werking.
Is de koekenpan vaatwasserbestendig dan zegt dit nog niets over de aantasting dus die de vaatwasser kan doen. Een antiaanbaklaag behandelen met schoonmaakmiddelen levert altijd een impact op het materiaal op, waardoor de antiaanbaklaag dus ook slijt. Dit hoeft geen probleem te zijn en zeker niet als je ervoor kiest om hem alleen zo af en toe in de vaatwasser te plaatsen. Mocht je milieubewust én zuinig met je pannen om willen gaan, dan is de slijtage die jouw vaatwasser aan de antiaanbaklaag geeft wel een nadeel om mee te nemen.
Het kan dat een koekenpan vaatwasserbestendig is, maar het is geen aanrader
Een kookpan is vrijwel altijd vaatwasserbestendig maar voor een koekenpan gelden dus andere voorschriften. Mocht je twijfelen dan is het verstandig om altijd de instructies of de fabrikant te raadplegen. De algemene regel is dat een koekenpan vaatwasserbestendig is als je er rekening mee houdt dat de antiaanbaklaag kan slijten door hem in de vaatwasser te plaatsen en je hebt gekozen voor een PFAS-vrije koekenpan of een keramische koekenpan om te voorkoen dat er schadelijke stoffen vrijkomen.
Al met al is het verstandiger voor de deur van jouw koekenpan om deze met de hand af te wassen. Het is misschien onpraktisch omdat je na het koken en het eten je ook nog de afwas moet doen, maar het is en beter voor je eigen gezondheid als je geen PFAS-vrije pannen hebt en tevens is het ten alle tijden beter voor de levensduur van jouw koekenpan.
